Devlet eliyle düzenli birikim yapmak ve birikimlerini artırmak isteyenler için hayata geçirilen Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), son yıllarda katılımcı kaybetti. Türk lirasındaki değer kaybı ve yükselen enflasyon BES’e katılımı olumsuz etkiledi. Değer kaybı nedeniyle yatırdıkları paranın birikime dönüştüğünü düşünen katılımcılar, BES’lerini iptal ederek sistemden ayrıldı. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin verilerine göre 2023’ün ilk üç ayında ayrılma ve ayrılma nedeniyle BES’ten ayrılan sözleşme sayısı 224 bin 110 oldu.
Katkı payının yüzde 100’ü emekli olduktan sonra alınabilir
BES’ten yararlanılabilecek en yüksek devlet katkısı tutarı, yıllık brüt asgari ücretin yüzde 30’u ile sınırlıdır. 2023’te asgari ücret düzenlemesi ile birlikte BES’te devlet katkısı miktarı da arttı. Birikim yapmak veya emekli olmak isteyenlerin tercih ettiği sistem, en az üç yıl kalınırsa yüzde 15, altı yıl kalınırsa yüzde 35, 10 yıl kalınırsa yüzde 60 oranında hak kazanıyor. Emeklilik, maluliyet veya vefat halinde yüzde 100 alınabilir.
BES’ten ayrılan sözleşme sayısı 224 bin 110
2023 yılında 188 bin 847 sözleşme ile BES’ten 35 bin 263 sözleşme geri çekildi. 2023’ün ilk üç ayında BES’ten çekilme ve çıkış nedeniyle ayrılan sözleşme sayısı toplamda 224 bin 110 oldu. 2022 yılında 33 bin 489 sözleşme BES’ten çekilmeli, 216 bin 69 sözleşme ise çekilmeli olarak ayrıldı. Toplamda 249 bin 558 sözleşmenin BES’ten çekilme ve çıkışla çıktığı görüldü.
Çıkış sayısı 11 milyon 176 bin 757
31 Mart 2023 tarihli bilgiye göre yürürlükte olan BES sözleşme sayısı 9 milyon 758 bin 250 olurken, katılımcıların talebi üzerine BES’ten çıkış sayısı ise 11 milyon 176 bin 757 olarak kaydedildi. Yürürlükte olan ve BES’te feshedilen BES sözleşmelerinin dağılımına bakıldığında ise yüzde 43,6’sının halen yürürlükte olduğu, yüzde 50’sinin katılımcının talebiyle feshedildiği, yüzde 3,2’sinin şirket içi devir ile feshedildiği, yüzde 1,9’unun vefat ettiği gözlendi. yüzde 1,3’ü hesap konsolidasyonu ile sona erdi.
En çok katılım İstanbul’dan
Emeklilik Gözetim Merkezi’ne (EGM) göre en fazla katılımcının olduğu ilk 10 il şöyle: İstanbul yüzde 27,49 ile ilk sırada yer alıyor. Ankara’yı yüzde 8,43 ile İzmir, yüzde 6,48 ile Antalya, yüzde 3,89 ile Antalya, yüzde 3,77 ile Bursa, yüzde 2,50 ile Kocaeli, yüzde 2,23 ile Adana, yüzde 2,05 ile İçel, yüzde 1,99 ile Konya ve yüzde 1,85 ile Muğla izledi.
BES’ten ayrılmayanlara avantajlı kredi
İhtiyaç sahiplerinin BES’i sonlandırması nedeniyle yeni bir düzenleme yapılarak BES’ten çıkmayanlara avantajlı krediler sunuldu. Karşılaştırma sitesi encazip.com, konunun detaylarını şu şekilde açıkladı:
“Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğine göre dileyenler BES birikimleri sayesinde sistemden çıkmadan avantajlı koşullarda kredi çekebilecekler. ‘Alacak devri’ uygulaması ile BES katılımcıları, BES alacaklarını güvence altına alabilecek ve daha ucuza kredi kullanabilecek. İştirakler alacaklarının devir sözleşmesi ile devlet katkısı hariç alacaklarının tamamını veya bir kısmını bankalara devredebileceklerdir. Kredi borcunun kapanmasından sonra, alacağınızın süresine ilişkin sözleşme sona erecektir. Bu süreçte kişiler BES’ten çıkamayacak veya başka bankalara transfer edemeyecek. Bu değişiklikler altı ay sonra yürürlüğe girecek.”
